کد مطلب:18853 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه «ذكر» سبب صاحب نام شدن مي​شود؟

ذكر به معناي ناموري، نامداري و صاحب نام شدن بدون ذكر حق ميسور نيست؛ زيرا چيزي كه از حق تهي است سهمي از بقا و داوم ندارد «ما عِندكم يَنفد و ما عِند الله باقٍ» نحل/96، «كُل شَيءٍ هالكٌ إِلّا وَجهه» قصص/88 كساني كه پيوندي با نام و ياد خدا نداشته​اند، به بوته فراموشي سپرده شده​اند و جزء احدوثه تاريخ قرار گرفته​اند يعني درباره آنها چنين گفته مي​شود در گذشته، فلان سلطان، امير، فرمانروا و ... بوده است، يعني فعلاً هيچ اثري از آنها نيست، فقط در لابلاي ذهن تاريخ و شيار اوراق آن دفن شده​اند؛ خداي سبحان از چنين گروهي به احدوثه تاريخ نام مي​برد «... فَأَتبعنا بَعضهم بَعضاً وجَعلناهم أَحاديث» مؤمنون/44، «فَجعلناهم أَحاديث و مَزّقناهم كُلَّ مُمَزّق» سبأ/19



البته روشن است چيزي را كه خداوند تمزيق، تقطيع، تجزيه، تخريق و پاره پاره كرده باشد، هرگز به حال اوّل خود بر نمي​گردد؛ بنابراين، چيزي يا شخصي صاحب نام خواهد شد كه با ياد حق و نام خدا پيوند عميق برقرار كرده باشد، لذا درباره رسالت رسول اكرم، كه نه تنها با ياد خدا پيوند ناگسستني داشته و دارد، بلكه مظهر نام حق و آيت كبراي ياد الهي بوده و هست چنين آمده «ورَفعنا لَك ذِكرك» انشراح/4.



خداوند نه تنها رسول گرامي(ص) را صاحب نام كرد بلكه نام او را رفيع گردانيد، همان​طور كه درجه مؤمن رفيع است و درجات مؤمن عالم نيز كه بيش از درجه مؤمن غير عالم است داراي رفعت خواهد بود، نامِ نامور جوامع انساني، نظير حضرت رسول اكرم(ص) رفيع شده است. قرآن كريم كه در اثر احتواي ياد خدا صاحب نام است سبب نامور شدن پيروان راستين خود خواهد شد لذا خداوند سبحان در اين​باره چنين فرموده است «لَقدْ أَنْزلنا إِليكم كِتاباً فيه ذِكركم أَفلا تَعْقلون» انبياء/10. اين آيه در عين آنكه جامعه بشري را به ياد حق فرا مي​خواند به آنان فيض ناموري، نعمت نامداري را نويد مي​دهد، چنانكه اين معنا را مي​توان از برخي آيات ديگر استنباط كرد. چون ناموريِ درستْ نشانه پيوند با خدا و ارتباط با حق است.



لذا به عنوان خواسته​اي مشروع كه برخاسته از آگاهي و بصيرت است در دعاي ابوحمزه ثمالي مطرح شده «وأعْلِ ذكري» يعني خدايا نام مرا رفيع و بلند نما، همانطور كه نام پيامبر اكرم(ص) را عالي قرار دادي. منشأ چنين درخواستي آن است كه امّت رسول اكرم(ص) به او تأسّي مي​كنند «وَلَقد كان لَكم في رَسول الله أُسوةٌ حَسنة لِمن كان يَرجوا الله و اليَوم الاخر و ذكر الله كَثيراً» احزاب/21 لذا در سعادتهاي ديني و فيوضات الهي خود را بهره​مند مي​كند، گرچه فاصله اصل و فرع، امتياز رهبر و رهرو، تمايز معصوم و غير معصوم، تفاوت كامل و ناقص و مانند آن محفوظ است.

---

آية الله جوادي آملي


حكمت عبادات